piątek, 27 kwietnia 2018 r.
Kwietniowe spotkanie Klubu Czytelnika odbyło się 17.04.2018 r. i zostało poświęcone dyskusji pod hasłem: „Żydzi. Dzieje i tradycja - bogactwo kultury jidysz w literaturze".
Choć kultura polska i żydowska wzajemnie na siebie wpływały przez ponad 1000 lat wspólnego życia ich przedstawicieli w granicach jednego kraju, znajomość kultury żydowskiej jest niewielka, częstokroć znikoma. Dlatego też tym razem Klubowiczki postanowiły porozmawiać o najciekawszych książkach dotyczących dziejów i kultury Żydów. Początek dyskusji dotyczył obecności postaci Żyda w literaturze polskiej. Panie zauważyły, że na wierszach J. Tuwima wychowują się kolejne pokolenia Polaków, poezja J. Brzechwy także nie jest obca nawet najmłodszym dzieciom. Bruno Schulz to pisarz doskonale znany dorosłym, a Zamenhof i jego język esperanto przedstawiany jest, jako narodowy powód do dumy. Wiele osób mającą podwójną tożsamość (polsko-żydowską) reprezentowało Polskę zagranicą, jako wybitni naukowcy, czy ludzie sukcesu. Panie przypomniały tu postać Kazimierza Funka - prowadził badania nad awitaminozą, Heleny Rubinstein-kobiety, która zmieniła świat urody, Ireny Kirszenstein-Szewińskiej- wybitnej sportsmenki. Niewielu Polaków zdaje sobie jednak sprawę z ich żydowskiego pochodzenia. O tych i wielu innych postaciach możemy uzyskać informacje m.in. dzięki książce pt.: „Abecadło żydowskich pisarzy z Polski” Roberta Stillera.
Klubowiczki przedstawiły swoje propozycje książek dotyczące wiedzy o historii, tradycjach i kulturze Żydów. Na szczególna uwagę zasługują publikacje: „Judaizm” Moniki Tworuschki, „Żydzi” Andrzeja Żbikowskiego, „ Żydzi Polscy ” - praca zbiorowa. Przypominają one dzieje narodu żydowskiego od czasów biblijnych, narodziny wielkiej religii monoteistycznej, kreślą losy diaspory w tym ośmiowiekowego pobytu Żydów na ziemiach polskich oraz niezwykłą panoramę kultury jidysz. Przedstawiają okoliczności i przyczyny wygnań, pogromów, antysemityzmu, a także poszukiwania przez Żydów odpowiedzi na wykluczenie, jakimi były chasydzki mistycyzm, asymilacja, syjonizm, polityczna emigracja za ocean. Czytelniczki zapewniły, że dzięki tym książkom pogłębiły swoja wiedzę na temat żydowskich świąt, zwyczajów, wierzeń i obrzędów religijnych. Osobną część spotkania stanowiła dyskusja na temat literatury dotyczącej zagłady Żydów podczas II wojny światowej. Okazją do poruszenia tematu stała się również przypadająca w tym roku 75-ta rocznica Wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim (19.04.1943 r.) Holokaust doczekał się wielu przedstawień w literaturze. Nasze Czytelniczki najpierw wspominały o książkach, które czytały jeszcze w szkole: o „Medalionach” Z. Nałkowskiej, „Opowiadaniach” Tadeusza Borowskiego, „ Zdążyć przed panem Bogiem” Hanny Krall. Obecnie ukazało się wiele nowych publikacji, do których lektury szczególnie zachęcamy. Zdaniem Klubowiczek do bestsellerów należą miedzy innymi, takie publikacje, jak: „Azyl”- D. Akerman, „Sprawiedliwi” - G. Górny, „Matka dzieci Holokaustu” – A. Mieszkowska, „Dziennik” D. Sierakowiak, „Wesele w Auschwitz” - E. Hachel, „Pod obuchem Zagłady” T. Kubicki, „Lista Schindlera” – T. Kenally, „Eichmann w Jerozolimie” A. Arendt, „Moje zranione serce”- M. Doerry, „Przeżyłam Oświęcim” K. Żywulska, „ Pianista” -W. Szpilman.
Dla Czytelniczek najbardziej poruszające okazały się relacje tych, którzy albo doświadczyli II wojny światowej, albo opisywane wydarzenia znali z opowieści ich uczestników. Warto zauważyć, że ostatnio dużym powodzeniem cieszą się powieści obyczajowe z historią II wojny światowej w tle. Wzruszające, a czasem szokujące historie o zakazanej miłości, to także opowieści o człowieczeństwie w czasach zagłady. Oto najlepsze tytuły: ”Essesman i Żydówka”- J. Wydra, „ Miłość w czasach zagłady” – H. Munzer „Pokochałam wroga”- M. Kareta, „Dziewczyna Komendanta”- P. Jenoff .
Panie zasugerowały również, że wiedzę możemy zdobywać nie tylko przez czytanie nowych pozycji o kulturze żydowskiej. Można tez spróbować czegoś mniej tradycyjnego i zaczerpnąć wiedzy poprzez skorzystanie z bogatej oferty organizowanych w Polsce festiwali. Największe z nich organizowane są co roku w Krakowie (Festiwal Kultury Żydowskiej) i w Warszawie (Festiwal Singera) oraz festiwal muzyki żydowskiej (Festiwal Nowa Muzyka Żydowska), a w teatrze żydowskim można obejrzeć spektakle w języku jidysz.
Kolejne spotkanie KLUBU CZYTELNIKA odbędzie się 15 maja 2018 r. o godz.17.30.
Zapraszamy do dyskusji Klubowiczów i wszystkich miłośników dobrej literatury.
Marta Piotrowska
