Fascynacja współistnieniem piękna i brzydoty w literaturze

Drugie w tym roku spotkanie KLUBU CZYTELNIKA odbyło się 19.10. 2021 r.

Tym razem nasze literackie rozmowy dotyczyły tematu: „Fascynacja współistnieniem piękna i brzydoty w literaturze.”

Historia piękna i brzydoty to niekończące się pasmo przeplatających się tendencji i kontrastów w dziedzinie literatury. Z pojęciem brzydoty kojarzone jest pojęcie turpizmu, czyli zabieg wprowadzenia do tekstu elementów brzydoty, celem wywołania u odbiorcy szoku estetycznego. Brzydota ułatwia wyrażenie pewnych zjawisk, prowokuje do refleksji nad życiem, przemijaniem. Klubowiczki przeczytały i omówiły turpistyczne utwory St. Grochowiaka, M. Białoszewskiego, T. Różewicza, J. Przybosia.  Przeczytałyśmy m.in. fragmenty „Nany”, „Kaśki Kariatydy” Gabrieli Zapolskiej, „Ludzi bezdomnych” S. Żeromskiego, „Tajemnice hoteli w Dubaju” M. Margielewskiego. Czytelniczki zauważyły ogromną różnorodność ujęć brzydoty np. aspekty fizjologiczne, ułomność, cielesność, niedoskonałość, rozkład, degradacja ciała, niemoralność, plastycznie ukazane obrazy nędzy, przemocy, zła tego świata. Panie stwierdziły również, że brzydota nie jest mniej popularna, niż wielokrotnie opiewane piękno! Jest zjawiskiem interesującym i inspirującym, nieustannie stara się odkrywać w odbiorcy nowe pokłady wrażliwości. Nasze kolejne rozważania poświęciłyśmy rozmowom o pojęciu piękna w literaturze.

Literatura niezwykle często podejmowała próby określenia piękna. Każda epoka miała swój własny kanon piękna. Antyk pięknem określa to, co harmonijne, idealne, wywołujące przyjemne wrażenia 
duchowe. W czasach romantyzmu kategorię piękna literatury odnoszono przede wszystkim do tego, co tajemnicze, groźne, niepojęte ludzkim rozumem. Czytelniczki powiedziały również, że nie ma jednej definicji piękna. Każdy z nas przeżywa i odbiera je na własny, indywidualny sposób.

Tak samo jest właśnie z odbiorem tekstu literackiego. To, czym ktoś się zachwyca, dla innego jest brzydkie, nie spełnia jego oczekiwań estetycznych. Na zakończenie Klubowiczki powiedziały, że współistnienie piękna i brzydoty jest cennym zjawiskiem. Jeśli nie istniałaby brzydota, nie wiedzielibyśmy, czym jest prawdziwe piękno.

Propozycje książek do omawianego tematu:

1. Antologia Liryki Młodej Polski
2. Poezja polska: od średniowiecza do współczesności
3. J. Harasymowicz - Barokowe czasy
4. S. Grochowiak   -   Poezje
5. E. Zola - Nana
6. G. Zapolska   - Kaśka Kariatyda
7. E. Ornacka - Skazane na potępienie
8. M. Margielewski   - Modelki z Dubaju, Tajemnice hoteli Dubaju
9. U. Eco - Historia piękna, Historia brzydoty
 

Tekst: Marta Piotrowska