środa, 26 stycznia 2022 r.
We wtorkowy wieczór (18.01.2022 r.) odbyło się w niepołomickiej BIBLIOTECE pierwsze w tym roku spotkanie KLUBU CZYTELNIKA. Literackie rozmowy tym razem toczyły się pod hasłem: „Moda, strój, człowiek – związki mody z literaturą.”
Mówiąc o zjawisku mody, mamy zazwyczaj na myśli sposób, manierę, przepis, miarę, a także wszelkie zmiany w formie strojów, historię odzieży. Klubowiczki słusznie zauważyły, że moda dotyczy właściwie każdej dziedziny życia: sposobu odżywiania, spędzania wolnego czasu, dekoracji wnętrz itp. Cechą charakterystyczną mody jest jej chwilowość, kontrastowość, czasem nieużyteczność. Mimo chwilowości nic nie wskazuje na koniec jej istnienia i pełnienia ważnej roli w naszym świecie.
Czytelniczki zastanawiały się, co ma wspólnego moda i literatura? Słowo i projektowanie, szycie? Bohater literacki i jego strój? Okazuje się, że jednak coś je łączy. Stwarzają indywidualne światy albo odzwierciedlają rzeczywistość, lub symbolizują coś w człowieku, bohaterze literackim. Wiemy jedno: Moda, tak jak literatura jest kreacją. Strój, ubranie ma różnorodne znaczenia i pełni rozmaite funkcje. Wskazuje na status społeczny, przynależność do danej grupy zawodowej. Potrafi ukazać charakter i poglądy bohatera literackiego. Klubowiczki dokonały ciekawego podziału stroju na dwie kategorie. Istnieją tzw. ubrania identyfikujące konkretnego bohatera, oraz na ubrania symbolizujące cechy, postawy danej postaci.
Gdy czytamy o kimś, tak i tak ubranym, wiemy, że chodzi tylko o tę jedną postać literacką. Dziewczynka w czerwonym kapturku z koszyczkiem? Nikt inny, tylko Czerwony Kapturek. Zaniedbany staruch w „gumufilcach”, czapce uszance, a wokół niego zapach bimbru? Wiadomo! Jakub Wędrowycz, bohater książek Pilipiuka. Nadwrażliwy, młody człowiek w niebieskim fraku i żółtej kamizelce? Przed nami oczywiście Werter. Mężczyzna w płaszczu w kratkę, z fajką i czapką z dwoma daszkami? Słynny Sherlock Holmes!
Panie następnie omówiły drugą kategorię literackich ubrań: strój, który staje się symbolem i elementem nadającym określone znaczenie. Bogactwo symboliki strojów znajdziemy w „Panu Tadeuszu” Mickiewicza, w „Weselu” Wyspiańskiego, w sztukach teatralnych Moliera, Gogola, Gombrowicza, Mrożka.
Bohater powieści słynnej powieści pt. „Milczenie owiec” T. Harrisa, jest seryjnym mordercą. Brutalnie zabija kobiety, zdziera z nich skórę i szyje dla siebie ubrania. Te stroje to symbol zdeformowanej psychiki mordercy, problemów związanych z jego tożsamością płciową i ogólnym brakiem zaakceptowania siebie.
Symboliczne znaczenie ubrania Czytelniczki odkryły również w bajkach i baśniach. Złote, szklane pantofelki, ośle skórki, czapki- niewidki, wszystkie wymienione mają moc ilustrowania pewnych postaw, poglądów, oraz cech charakteru, nadrzędnych wartości wyznawanych przez danego bohatera. Bohaterowie literackich arcydzieł przywdziewając się w najróżniejsze stroje w konkretnych sytuacjach, próbują np. zamaskować własną tożsamość, niski status społeczny, czy aspirować do lepszego życia. Odpowiedni strój pozwala na ucieczkę, ratunek dla życia w trudnych okolicznościach. Czasem dany element ubrania, biżuteria pozwala na możliwość powrotu, duchowej podróży w czasy dzieciństwa, młodości.
Nie obyło się bez rozmów na temat literatury dotyczącej historii mody oraz wizerunku, jako narzędzia w komunikacji między ludźmi. Była też okazja do przeczytania cytatów, aforyzmów, anegdotek o modzie! Panie rozmawiały o ubraniach, stylizacjach naszych znanych, współczesnych pisarzy podczas wydarzeń kulturalnych np. promocji książki, spotkań autorskich, czy gali rozdania nagród. Ich zdaniem te stroje wiele mówią o twórcy. Joanna Bator i nowoczesna wersja kimona, oddają zachwyt, pasję autorki dla kultury japońskiej. Katarzyna Bonda i jej czerwona
kreacja z ozdobną „pajęczyną “na plecach, nawiązuje do powieści kryminalnej „Czerwony Pająk.” Spódnica uszyta z 6 metrów tiulu musi się „kręcić”, a jej dół wykończono bordiurą z nadrukiem książkowym -czyli być charakterystyczną! Cała Sylwia Chutnik. Dla Łukasza Orbitowskiego nie ma lepszego ubrania nad spodnie dresowe. No cóż - pełna wygoda!
Olga Tokarczuk podczas odbierania Nagrody Boockera za powieść pt. „Bieguni” miała na sobie granatową, skromną kreację. Podszewka sukienki zawierała wydrukowaną rycinę: podróżnik, który dociera do granic Ziemi, wystawia głowę poza horyzont, za którym widzi …ład kosmosu. Podszewka-obrazek, jest metaforą tego, co pisarka myśli o życiu i świecie….
Motyw stroju w literaturze, jego role, znaczenia, to niełatwy i obszerny temat. Nasze rozmowy podsumowałyśmy słowami genialnego pisarza, noblisty Isaaca Bashevisa Singera: „Jakąż dziwną siłę posiada ubranie…”
Polecamy literaturę tematu:
- R. Flanagan - Pragnienie
- A. Pilipiuk - Kroniki Jakuba Wędrowycza
- Molier - Mieszczanin szlachcicem
- M. Gogol - Płaszcz
- S. Mrożek - Krawiec
- G.de Maupassant – Naszyjnik
- B. Shaw - Pigmalion
- M. Możdżyńska –Nowotka - O modach i strojach
- A. Samecka - Modoterapia
- T. Harris - Milczenie owiec
- L Tyrmand - Dziennik 1954
