piątek, 21 lutego 2025 r.
W środę, 19 lutego, członkowie Klubu Poszukiwaczy Historii Niepołomic wzięli udział w spotkaniu z Adamem Stanisławem Suślikiem – autorem książki "Podłęże na kolejowym szlaku. XIX–XXI wiek". Pan Adam, rodowity mieszkaniec Podłęża, jest inżynierem górnictwa, wieloletnim pracownikiem Kopalni Soli w Wieliczce, samorządowcem oraz pasjonatem historii.
Tematem spotkania była kolej w Podłężu – jej przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Pan Suślik opowiedział o historii powstania kolei żelaznej w tej miejscowości, podkreślając, że w 2024 roku minęło 168 lat od jej budowy i uruchomienia pierwszych pociągów. Jak zaznaczył prelegent, pojawienie się kolei było kluczowym momentem dla rozwoju Podłęża, które z małej, rolniczej osady przekształciło się w dobrze skomunikowaną podmiejską wieś.
Historia kolei w Podłężu sięga połowy XIX wieku. Linia kolejowa łącząca Kraków ze Lwowem, znana jako Kolej Galicyjska im. Karola Ludwika, została uruchomiona w latach 1856–1861. Pierwszy odcinek tej trasy, prowadzący z Krakowa do Bochni, oddano do użytku w 1856 roku i wtedy właśnie kolej zawitała do Podłęża. Budowa tej linii była kluczowym elementem rozwoju sieci kolejowej na ziemiach polskich pod zaborami, przyczyniając się do dynamicznego rozwoju miejscowości położonych na jej trasie. W kolejnych latach wybudowano również odgałęzienie linii z Bieżanowa do Wieliczki (1857 r.) i z Podłęża do Niepołomic (1858 r.).
Adam Suślik podkreślił, że uruchomienie linii kolejowej oraz budowa stacji stworzyły sprzyjające warunki do rozwoju gospodarczego i społecznego regionu. Kolej nie tylko ułatwiła mieszkańcom codzienne dojazdy do pracy, ale także przyczyniła się do rozwoju infrastruktury – powstały nowe drogi i obiekty użyteczności publicznej. Wpłynęło to również na zmianę stylu życia mieszkańców: wieś szybko rosła, stawała się coraz bardziej zurbanizowana, a tradycyjne drewniane chałupy kryte strzechą ustępowały miejsca murowanym budynkom mieszkalnym.
W latach 1909-1911 stacja w Podłężu przeszła znaczną modernizację. Szybki rozwój kolei i rosnące zapotrzebowanie na usługi przewozowe sprawiły, że istniejący budynek stacyjny stał się niewystarczający. W ramach rozbudowy stacji przebudowano torowiska, poszerzono nasyp, tworząc duży plac przeładunkowy, oraz wybudowano nowy, dwukondygnacyjny budynek stacyjny, zwany "nową stacją". Budynek ten, zaprojektowany na planie prostokąta z ozdobną fasadą i głównym wejściem od strony południowej, służył zarówno obsłudze pasażerów, jak i celom administracyjnym.
Nasz gość wspominał czasy, gdy Stacja Podłęże tętniła życiem. Była miejscem pracy dla setek osób, a podróżni mogli korzystać z poczekalni, kas biletowych i dworcowego bufetu. Działał tu również kiosk Ruchu, w którym można było kupić prasę, środki higieny czy zabawki.
Podczas spotkania uczestnicy mieli okazję obejrzeć prezentację multimedialną, w której pan Suślik zaprezentował archiwalne fotografie oraz dokumenty związane z historią stacji kolejowej w Podłężu. Zdjęcia te ukazywały zarówno dawne oblicze stacji, jak i etapy jej rozbudowy, pozwalając lepiej zrozumieć zmiany, jakie zaszły na przestrzeni lat.
Adam Suślik wspomniał, że trudnym okresem dla kolei, nie tylko w Podłężu, ale w całym kraju były lata 80. i 90. Drastyczny spadek przewozów pasażerskich i towarowych, konkurencja transportu samochodowego oraz zaniedbana infrastruktura sprawiły, że kolej straciła na znaczeniu. Liczba pracowników w branży kolejowej malała z roku na rok – o ile w 1981 roku w Polsce zatrudnionych było 382 000 kolejarzy, to w 2010 roku było ich już tylko 103 000, a w 2021 roku – 89 000.
Podłęże, niegdyś silny ośrodek kolejarski, także odczuło te zmiany. Coraz mniej mieszkańców pracowało na kolei, a tradycje kolejarskie zaczęły zanikać. Pan Suślik wspominał, że kiedyś kolejarski poczet sztandarowy dumnie uczestniczył w uroczystościach kościelnych i pogrzebach kolejarzy. Dziś te tradycje niemal całkowicie zniknęły.
Mimo trudnych lat, kolej w Polsce przechodzi proces modernizacji. Jak podkreślił prelegent, w drugiej dekadzie XXI wieku rozpoczęły się intensywne prace nad poprawą infrastruktury kolejowej: zwiększanie prędkości pociągów, wprowadzenie nowoczesnych systemów sterowania, rewitalizacja dworców oraz odtwarzanie zlikwidowanych połączeń. W Podłężu planowana jest budowa linii Podłęże – Piekiełko oraz reaktywacja połączenia kolejowego do Niepołomic. Pojawi się również nowy dworzec Podłęże – Balachówka.
Spotkanie zakończyło się ożywioną dyskusją. Uczestnicy dzielili się swoimi wspomnieniami związanymi z koleją w Podłężu, zadawali pytania dotyczące przyszłych inwestycji i podkreślali, jak ważne jest pielęgnowanie lokalnej historii. Na zakończenie prelegent zachęcił wszystkich do lektury swojej książki pt. "Podłęże na kolejowym szlaku. XIX-XXI wiek", w której szczegółowo opisuje dzieje kolei w Podłężu. Publikacja ta stanowi cenne źródło wiedzy dla wszystkich zainteresowanych historią regionu i rozwojem transportu kolejowego w Polsce. Książkę można wypożyczyć w Bibliotece Publicznej w Niepołomicach oraz jej filiach: w Podłężu, Staniątkach, Woli Batorskiej i Zabierzowie Bocheńskim.
Kolejne spotkanie Klubu Poszukiwaczy Historii Niepołomic odbędzie się już w przyszłym miesiącu – serdecznie zapraszamy!
