czwartek, 07 listopada 2019 r.
16 października uczestnicy Klubu Poszukiwaczy Historii Niepołomic mieli okazję usłyszeć o Kazimierzu Sosnowskim - prekursorze turystyki polskiej. Wykład i prezentację przygotował Paweł Pawłowski – prezes Fundacji „Lepsze Niepołomice”, który postacią Sosnowskiego fascynuje się od wielu lat.
Kazimierz Ignacy Sosnowski urodził się 15 września 1875 r. w Niepołomicach. Był synem Franciszka Ksawerego Nałęcz Sosnowskiego i jego drugiej żony – Agaty z Wyczesanych. Przyrodnim bratem Kazimierza (z pierwszego małżeństwa Franciszka Sosnowskiego) był Ludwik Solski, jeden z najwybitniejszych polskich aktorów. Zagrał blisko 1000 ról przez ponad 75 lat na scenie. Zanim został aktorem praktykował m.in. w sądzie w Niepołomicach. W swoich wspomnieniach Kazimierz pisał, że Ludwik był bardzo dobrym bratem, pomocnym i opiekuńczym.
Kazimierz Sosnowski ukończył czteroklasową Szkołę Ludową w Niepołomicach, następnie Gimnazjum w Bochni i Gimnazjum św. Jacka w Krakowie, które zakończył w 1896 r. egzaminem dojrzałości. Studiował polonistykę na Wydziale Filozoficznym UJ. Po ukończeniu studiów w 1901 r. rozpoczął pracę w zawodzie nauczyciela, najpierw w I Gimnazjum w Nowym Sączu, następnie po 9 dniach został przeniesiony do III Gimnazjum w Krakowie. Ale już w 1904 r. powrócił do Nowego Sącza. W tym samym roku poślubił Karolinę Kącką. Od 1908 r. był nauczycielem języka polskiego, higieny, gimnastyki, kultury Polski oraz ćwiczeń gimnastycznych w Szkole Handlowej w Krakowie. W latach 1920–1921 został wyznaczony do prac plebiscytowych na Spiszu i Orawie. W 1925 r. spotkała Sosnowskiego rodzinna tragedia: w wypadku samochodowym zginęła jego żona, syn Jan i córka Lidia. W 1927 r. ożenił się ponownie, z Marią Mazur. Z pierwszego małżeństwa pozostała przy życiu córka Irena, z drugiego małżeństwa dzieci nie miał. Na emeryturę odszedł w 1938 r. W czasie II wojny światowej zaangażował się w tajne nauczanie, a po wojnie podjął jeszcze pracę jako nauczyciel w Technikum Handlowym. Zmarł 15 grudnia 1954 roku i spoczywa na cmentarzu Salwatorskim.
Największą pasją Kazimierza Sosnowskiego była turystyka piesza. Był propagatorem piękna Beskidów, Pienin i Jury Krakowsko-Częstochowskiej. W 1906 r. założył Nowosądecki Oddział Towarzystwa Tatrzańskiego „Beskid”, gdzie do 1909 r. pełnił funkcję sekretarza. Turystyka górska w Polsce zaczęła się kształtować u schyłku XIX wieku, kiedy to w 1873 r. powołano Towarzystwo Tatrzańskie, przekształcone w 1920 r. w Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, a w 1950 r. w Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, działające do dzisiaj.
Kazimierz Sosnowski w 1908 r. wyznaczył pierwszy szlak turystyczny z Rytra przez Przehybę do Szczawnicy. Był twórcą pierwszego polskiego przewodnika krajoznawczo-turystycznego – wydanego w 1914 r. pt. „Przewodnik po Beskidzie Zachodnim – od Krynicy po Wisłę łącznie z Pieninami i terenami narciarskimi”. Przewodnik wznawiano później w latach 1926, 1930 i 1948 z poprawkami i uzupełnieniami autora.
W 1923 r. zaproponował utworzenie Głównego Szlaku Beskidzkiego, który został ukończony w 1929 r., a obecnie nosi jego imię. Jest to najdłuższy szlak w polskich górach, liczący około 500 km. Przebiega przez Beskid Śląski, Beskid Żywiecki, Gorce, Beskid Sądecki, Beskid Niski oraz Bieszczady. Biegnąc najwyższymi partiami Beskidów, umożliwia dotarcie na: Stożek, Baranią Górę, Babią Górę, Policę, Turbacz, Lubań, Przehybę, Radziejową, Jaworzynę Krynicką, Rotundę, Cergową, Chryszczatą, Smerek i Halicz, a także do miejscowości, takich jak: Ustroń, Węgierska Górka, Jordanów, Rabka-Zdrój, Krościenko nad Dunajcem, Rytro, Krynica-Zdrój, Iwonicz-Zdrój, Rymanów-Zdrój, Komańcza, Cisna, Ustrzyki Górne i in.
Wyznaczył szlaki z Nowego Targu oraz z Rabki na Turbacz. Zainicjował i uczestniczył w pracach przy budowie schronisk na Turbaczu, Jaworzynie Krynickiej, Policy i Przehybie, które od 1938 r. nosi jego imię. Zabiegał o utworzenie parków narodowych w Pieninach, Gorcach i na Babiej Górze.
W czasie II wojny przygotował „Przewodnik po ziemi krakowskiej” publikując tom 1 w 1947, a tom 2 „Pogórze Karpackie” w 1948 r. Po II wojnie światowej w 1950 r. stworzył i opisał Szlak Orlich Gniazd. W 1951 r. opublikował swój ostatni przewodnik "Jura Krakowska". Publikował także artykuły na łamach „Wierchów”, w „Orlim Locie” oraz w ”Kurierze Literacko -Naukowym”.
Kazimierz Sosnowski to kolejna postać niepołomiczanina, który swoim życiem i osiągnięciami wpisał się w historię. Zapomniany w Niepołomicach, ale za to znany i uznany znawca turystyki polskiej.
Dzięki spotkaniom Klubu Poszukiwaczy Historii Niepołomic udaje nam się odkrywać nieznane wątki dotyczące zarówno osób, jaki i miejsc w naszym mieście. Zapraszamy w każdą trzecią środę miesiąca do Biblioteki Publicznej w Niepołomicach na spotkania Klubu.
